|
|
მთავარი » 2011 » ივნისი » 9 » გალაკტიონ ტაბიძის ლექსების კრებული
3:11 PM გალაკტიონ ტაბიძის ლექსების კრებული |
მთაწმინდის მთვარე
ჯერ არასდროს არ შობილა მთვარე ასე წყნარი!
მდუმარებით შემოსილი შეღამების ქნარი
ქროლვით იწვევს ცისფერ ლანდებს და ხეებში აქსოვს…
ასე ჩუმი, ასე ნაზი ჯერ ცა მე არ მახსოვს!
მთვარე თითქოს ზამბახია შუქთა მკრთალი მძივით,
და, მის შუქში გახვეული მსუბუქ სიზმარივით,
მოჩანს მტკვარი და მეტეხი თეთრად მოელვარე…
ოჰ! არასდროს არ შობილა ასე ნაზი მთვარე!
აქ ჩემს ახლო აკაკის ლანდს სძინავს მეფურ ძილით,
აქ მწუხარე სასაფლაოს, ვარდით და გვირილით,
ეფინება ვარსკვლავების კრთომა მხიარული,
ბარათაშვილს აქ უყვარდა ობლად სიარული…
და მეც მოვკვდე სიმღერებში ტბის სევდიან გედად,
ოღონდ ვთქვა, თუ ღამემ სულში როგორ ჩაიხედა,
თუ სიზმარმა ვით შეისხა ციდან ცამდე ფრთები,
და გაშალა ოცნებათა ლურჯი იალქნები;
თუ სიკვდილის სიახლოვე როგორ ასხვაფერებს
მომაკვდავი გედის ჰანგთა ვარდებს და ჩანჩქერებს,
თუ როგორ ვგრძნობ, რომ სულისთვის, ამ ზღვამ რომ აღზარდა,
სიკვდილის გზა არ-რა არის, ვარდისფერ გზის გარდა;
რომ ამ გზაზე ზღაპარია მგოსანთ სითამამე,
რომ არასდროს არ ყოფილა ასე ჩუმი ღამე,
რომ, აჩრდილნო, მე თქვენს ახლო სიკვდილს ვეგებები,
რომ მეფე ვარ და პოეტი და სიმღერით ვკვდები,
რომ წაჰყვება საუკუნეს თქვენთან ჩემი ქნარი…
ჯერ არასდროს არ შობილა მთვარე ასე წყნარი!
1915
პრესა
ომი სიმშვიდეს, ომი რუტინას!
ზაჰესი ღამეს ელვარედ ლესავს.
ვარსკვლავებს სძინავთ, გრიგალსაც სძინავს,
მთებს სძინავთ - მაგრამ არ სძინავს პრესას.
მანქანასთან ვწერ. ღამეა. ზრუნვას
ერთი ლაქაც არ ამეასედებს,
როტაციონის მანქანა ბრუნავს
და ხვალისათვის რაზმავს გაზეთებს.
მწყობრი მანქანა გრგვინგას მოიღებს,
თითქო ბრძოლის დროს ჭექდეს მხედარი, -
თუ ცოცხალი ხარ, ხმა ამოიღე,
სამარეს მიდი, თუ ხარ ცხედარი!
ვით ჩქერი მდორეს ჭრის და ერევა,
მორევს ღამისას სძრავს ეს ჭენება,
ასე შეხვდება ერთმანეთს ნგრევა,
ძველის ნგრევა და ახლის შენება.
პრესა აქ უდრის მერანზე უმალს,
პრესასთან ვცხოვრობთ, პრესასთან ვყივით,
ძველი ცხოვრების ყოველ სასთუმალს
პრესა აღვიძებს ახალი სხივით,
ყოველი სოფლის მიწას და ტატნობს
გამოფხიზლება უნდა ახაროს.
ტემპი! - მოესმის ქარხნებს და მადნებს,
ტემპი! - მოესმის ტყეს და მაღაროს.
ველებზე მისით ღელავს თივები,
მანქანა მიაქვს სახლისოდენა,
ტემპი! - მიჰყვირის კოლექტივები,
ტემპი! - ძაგძაგებს ელექტროდენა.
აქ წყალვარდნილი აგავს ნიაგარს,
იქ მძიმედ მიდის ალაზნის არხი,
ეძლევა ბუჩქებს, მტკიცეს და მაგარს,
ელექტროძარღვი, სიცოცხლის ძარღვი.
განა ჯერ ისევ ათი წლის წინათ,
როს პირზე ეკრათ მარქსი, ბებელი,
ბურჟუაზიას პრესა და ბინა
არ ჰქონდა ჩვენში ხელუხლებელი?
ხელუხლებელი არ იყო განა
ველად ნაშთები ფეოდალობის?
მემამულეებს ეჭირათ ყანა,
ნიშანი ძველთა მეფეთ წყალობის.
მდიდრებს უმღერდა პრესა, პოეტიც, -
როს საქართველოს - გზად გასადები -
ვით კოლონიას, სწვდნენ უცხოეთის
ბურჟუაზიის ავაზაკები.
ელვის სისწრაფით, ვით კინო-ლენტი,
წინანდელ პრესის გაიჭრნენ დღენი.
პრესა, შენ ვითომ სინათლეს ჰფენდი,
მაგრამ რა იყო ცხოვრება ჩვენი?
ანთებდა ხმლის და დანების წვერი
გაპარტახებულ ქოხსა და კარავს,
ჩამოძონძილი, ავი, მშიერი
ხმა აყრუებდა მიდამო-შარას:
დაჰკარი, დაჰკარ! ის ქართველია,
ეს სომეხია, ის თათარია.
იქნებ მუშაა, იქნებ გლეხია.
რა ვქნათ? სხვა რჯულის ბინადარია.
რა ხანა იყო! ძმამ ძმა არ ინდო,
მიწის გაჰქონდა პრესას ზანზარი,
როს შოვინიზმის ცეცხლი დაინთო
და ეროვნული შუღლის ხანძარი.
პრესა მდიდრების იყო მორჩილი,
სისხლში ცურავდა ქუჩა ნაგები...
ვინ ეცემოდა ყელგამოჭრილი? -
მხოლოდ ღარიბი და ღატაკები!
და შერცხვენილი გზის მეწამულის
იბრძოდა პრესა გაუტეხელი,
რომ მეფაბრიკეს და მემამულეს
მარადის სავსე დგმოდათ ბეღელი.
ისევე მდიდრებს და მხოლოდ მდიდრებს
თვით პოეზიის ართობდა ჩანგი,
აქ კი მონობა მშრომელთ აფითრებს
და დიად მიზნებს ედება ჟანგი.
აივსო ციხე კომუნარებით.
იწვის სოფელი აჯანყებული:
აქ აზიისკენ გაჭრილ კარებით
ორი გზა იყო დაჯახებული.
ნამდვილ პრესას კი ედო ბორკილი,
ისე გადახდა მტერს ერთი ასად,
როგორც დაღლილი და დაჯორგილი
იხუთებოდა პრესასთან მასა.
ტალღები მისი არა სცხრებოდა,
დინამიტებით ხან იქ და ხან აქ
იმუქრებოდა, ემზადებოდა,
მოუწოდებდა მებრძოლს, ამხანაგს.
ბოლოს მრისხანე მზემ ამოხეთქა
და გადალეკა მძიმე სურათი.
ახალმა ძარღვმა დაიწყო ფეთქვა:
რევოლუციურად.
რევოლუციურ პრესამაც აგრე
მძლავრად შემოჰკრა და მტვრად აქცია
მლიქვნელი პრესის ციხე-სიმაგრე -
შავი ცხოვრება და რეაქცია.
ეს იყო თვალის დახამხამება -
მომენტი რისხვის და წყევლა-კრულვის,
როცა უფსკრულში მიდის წამება,
და აუწერელს იწვევს სიძულვილს.
ის საქართველო გაქრა მონების,
გზა მისდევს მთაში კლდეებს ფრიალოს,
რომ იქ სიმართლის გაბატონების
წითელი დროშა ააფრიალოს.
მიწა სახალხო არის ქონება,
სასახლეებიც მისია სერზე,
ერთ ერს ნურასდროს ნუ ეგონება,
რომ გაბატონდეს მეორე ერზე.
სჭედს პრესა კედლებს, სვეტებს და თაღებს,
მას მოაქვს რკინა, ფოლადი, კირი,
დღეებს სიახლით აიარაღებს,
როგორც დამკვრელი და შრომის გმირი.
ახლა ვერავინ გაანადგურებს
საქართველოში დარისდარებას,
ფერო-მარგანეცს და ელსადგურებს,
მსხვილ ინდუსტრიის განვითარებას.
ღიაა შუბლი, ღიაა მკერდი,
რომელს აჩნია ბევრი ჭრილობა!
მარჯვედ, პირდაპირ!
ძირს გულგრილობა!
ჩვენი პრესა დგას ხელაღმართული
თავის უსივრცოდ დიდ ასპარეზზე,
უზარმაზარი ააქვს სართული
ინდუსტრიალურ ხე-ტყის არეზე.
მძიმე ბორბლებს რომ აბრუნებს ღვედი,
მსოფლიოს უნდა გახდეს მფლობელი,
მისით მეტყველებს მშრომელთა ბედი,
მისი ქალაქი, მისი სოფელი.
არის სიახლე, და მოძრაობა
აპობდეს გრიგალს, კლდესა და ღრესა,
პრესას არ უყვარს ტბა და ჭაობი,
მუდამ სიცოცხლით გუგუნებს პრესა.
შრომა ამ ჭაობს არღვევს მოსილულს,
გზა ახლა ლაფში აღარ ეფლობა,
პრესა აშუქებს დიდს, ძლევამოსილს
სოციალისტურ აღმშენებლობას.
ახლა ყოველგან, ყოველ კარავთან,
ყოველ დაზგასთან მივიდა პრესა,
ეძებს მინერალს საგაზაფხულოს,
უკან დახევა მას არ სჩვევია,
გამადიდებელ შუქით ნახულობს
მასაც, რაც ძნელი შესამჩნევია.
1931
თბილისი
ქალაქზე ნელმა ალმა იფეთქა,
სახლებზე ადის ფერადი ბოლი
და კიბეებზე, ვით ვინიეტკა,
დაფენილია დაფნის ფოთოლი.
ჩნდება სინათლის ჩქარი ქაფები.
გზებზე ქარივით მოქარავანე
და აიმართნენ, ვით ჟირაფები,
მთა არსენალის და მთა სავანე.
ეს შეღამება ნათელს დამათოვს,
მტკვარიც დაანთებს ნათელ ხარებას.
ათოვს ხიდეებს, ათოვს მადათოვს,
ათოვს ზმანებებს და მწუხარებას.
და მესიზმრები შენ, ვისაც ქერა
სამოსი გმოსავს სნეულ ოცნებით
და არ მშორდება თბილისის ცქერა,
სავსე ქართული პატიოსნებით.
შემდეგ არაა არსად ახალი
ცა - ოკეანე, მთვარე - ნაფოტი,
თბილისი ჩემთვის არის მაღალი
გილიოტინა და ეშაფოტი.
ნერონის ცეცხლზე იფიქრო კაცმა,
ახალი გწვავდეს მზე უვედრები
და განიცადო ასეთი ჯვარცმა,
უბედურება, რღვევა, ცხედრები.
დახავსებული კარებით შევლა,
სად ყვავილების ჩუმია შფოთი,
და განიცადო ასეთი წყევლა:
გილიოტინა და ეშაფოტი.
1920
ძვირფას მეგობარს
ძვირფას მეგობარს, თანამებრძოლს, თანამოკალმეს,
ვის სიტყვას ვადრი სივრცეებში ანთებულ ალმასს,
გაკრიალებულს, უბრწყინვალესს ელვარე მზეზე - რომ ვუძღვნი ამ ლექსს, გულო ჩემო, აი, მიზეზი!
ძვირფას მეომარს, ძვირფას მესხის სიმთ მიმოჟღერას,
შეუდარებლად მოყვარულს და თანამომღერალს - შემდგომ თაობათ ბედ-იღბლისთვის უმახვილესი
რომ შექმნა ლექსი, გულო ჩემო, აი, მიზეზი!
მოუსყიდველი, მომავალის შემგრძნობი სვეტის,
ბრძოლებში იყო ბევრის მთმენი გული პოეტის,
ლითონზე უფრო უმძლავრესი და უმტკიცესი -
აი, მიზეზი გამარჯვების, აი, მიზეზი!
ამ საუკუნის ზვიად წელთა პირველ ათეულს
ვიგონებ, როგორც აღტაცებას, ზღვად ვერ დატეულს
ცხრაასის, კიდევ ცხრაას ხუთის მხნე იგი გეზი
რომ გაღელვებს შენ, გულო ჩემო, აი, მიზეზი!
დღეს მოვიგონებ იმ პირველი ოცნების სახელს
და მოლოდინთა მშვენიერთა სპეტაკ სიახლეს,
რაც მგზნებარებდა და ჰმატებდა სიბრძნეს სიბრძნეზე
აი, მიზეზი გამარჯვების, აი, მიზეზი!
ჩანგო, შენ ჩემო გულის ძგერავ და იარაღო,
იმ კარგ წარსულით, მითხარ, როგორ არ ვიამაყო?!
ვით არ ვადიდო შუქი ყრმობის მოგიზგიზესი -
მედგრად რომ იყავ, გულო ჩემო, აი, მიზეზი!
ჩანგო, აღსავსევ სამშობლოზე მრავალ ზმანებით,
მაოცებ შენი მაშინდელი აღფრთოვანებით.
შენ შენი გქონდა და სხვას კიდევ - თავისი წესი,
წრფელი რომ იყავ, გულო ჩემო, აი, მიზეზი!
ვინაც მებრძოლთა უშიშართა რიგებში ჩადგა,
კიდევ ცოცხალი ახლაც ჩვენში ბევრია მათგან.
მათ რომ იხსენებ, ვისიც მარად მძლავრობს ძირ-ფესვი
ეს მიზეზია სიმხნევისა, დიდი მიზეზი!
ვინაც პირველად უწრფელესი დროშა აღმართა,
ბრწყინავს მათ მიერ თვით ზეცამდე ახდილი ფარდა,
წარვიდა, განქრა დაფიქრება სხვა რაიმეზე -
აი, მიზეზი, გულო ჩემო, აი, მიზეზი!
და, ჰა, კარები გაბედულად რომ შემოაღო
ცხრაას ჩვიდმეტმა, მითხარ, როგორ არ ვიამაყო?!
რომ თავდადებით შეიმოსა გზა უწმინდესი -
აი, მიზეზი, გულო ჩემო, აი, მიზეზი!
იმ ათას ცხრაას ჩვიდმეტი წლის ალური გზნებით,
დიდი ლენინის მიერ ნათლად ნაჩვენებ გზებით,
დედამიწის ერთ მეექვსედის გაშლილ სივრცეზე
ძმობის დროშა რომ აფრიალდა - აი, მიზეზი!
წელნი ილტვიან და სულ მაღლა, მაღლა ადიან.
იშლება თვალწინ ოციან და ოცდაათიან
წლების ეპოქა, უმძლავრესი და უმკვიდრესი -
აი, მიზეზი, გულო ჩემო, აი, მიზეზი!
დაუვიწყართა წელთა ხანა, ეპოქა ჩვენი,
უდარებელის და გადამწყვეტ დიდების მჩენი,
შემოქმედებით მოალერსე-მოფაქიზესი -
აი, მიზეზი, გულო ჩემო, აი, მიზეზი!
იმ გარდატეხათ სიმძაფრეებს ოდეს გიგონებ,
ძლიერაც მსურდეს, უკეთესს ვერ გამოგიგონებ,
ავწიოთ თასი ისევ დროშის მომაისესი -
აი, მიზეზი, მეგობრებო, აი, მიზეზი!
სახე წავიდა - წინათ უცხო, მაინც უსახო,
და სხვა მოვლენით, მითხარ, როგორ არ ვიამაყო?!
გმირთა გმირების სჯობს ხანა თუ თათქარიძესი? -
აი, მიზეზი განსხვავების, აი, მიზეზი!
უცებ მოვარდნილ სამამულო, მსოფლიო ომის
საშიშროება, ველურობა მომხდურთა ტომის.
რა იყო ქვეყნად უფრო მძლავრი ჩვენს სიმტკიცეზე?
აი, მიზეზი, გულო ჩემო, აი, მიზეზი!
ო, ჩემო ჩანგო, ო, სულისდგმავ და იარაღო,
იმ გამარჯვებით, მითხარ, როგორ არ ვიამაყო?!
გაისმოდა ხმა სიმართლის და სინათლის მთესი -
აი, მიზეზი, გულო ჩემო, აი, მიზეზი!
ჩანგო, აღსავსევ კვლავ მტრისადმი მკაცრ მრისხანებით.
გმადლობ, იმ შენი მაშინდელი ახმოვანებით.
სამშობლოს თვისას დარაჯობდეს ერთგული მწყემსი.
თუ უნდობარი კვლავ თავდასხმის იქნა მიზეზი.
სადღეგრძელო ვთქვათ ჩვენი ჯარის და ჯამაათის -
თენდება ღამე ათას ცხრაას ორმოცდაათის!
რომ თენდება და იბადება ლექსიდან ლექსი -
აი, მიზეზი, მეგობრებო, აი, მიზეზი!
დიდებულია საუკუნის ეს ნახევარი,
საძირკვლის ჩაყრა, ფუძემდებელ დღეთა მრხევარი,
და რომ მეორე ნახევარის ვდგავართ კიდეზე -
აი, მიზეზი აღტაცების, აი, მიზეზი!
ასე ბრწყინვალე, ასე ლაღი, ასე სახალხო,
დღე რომ თენდება, გულო, როგორ არ ვიამაყო?!
ჩვენია იგი მომავალი, უუდიდესი -
აი, მიზეზთა მიზეზი და კიდევ მიზეზი!
1950
|
|
ნანახია: 912 |
დაამატა: xvtiso
| რეიტინგი: 0.0/0 |
კომენტარის დამატება შეუძლიათ მხოლოდ დარეგისტრირებულ მომხმარებლებს [ რეგისტრაცია | შესვლა ] |
|
|
