როცა ხალხმა მიიღო ქრისტიანობა მონდომებით, მღვდლების ჩამოსვლამდე მეფე მირიანმა მოინდომა ღვთის სახლის აშენება და ჰკითხა წმ. ნინოს, თუ სად უნდა აეგო იგი? ნინომ უპასუხა: სადაც მთავართა გონებამ ისურვოს. - მეფემ უთხრა: მიყვარს მე შენი მაყვლოვანი და ჩემი გონებით ეგ საქმე აქა მსურს, მაგრამ არ იქნება ასე, არ მოვერიდები სამეფო ბაღს, ნაძვების სიმაღლესა და ნაყოფიერ ბაბილოს და ყვავილების სურნელებას. რადგან ჩვენებაში შენ იხილე, რომ ფრინველები თავიანთ ფრთებს იბანდნენ წყლით და გაწმედილები და გაბრწყინვებულები სამოთხის ბაღის ხის ტოტებზე სხდებოდნენ და ტკბილი ხმით გალობდნენ; ჭეშმარიტად ეს წარმავალი, ხილული ბაღი-სამოთხე გვექცევა ჩვენ საუკუნო სიცოცხლედ, ამიტომ საბერძნეთიდან მღვდლების მოსვლამდე, აქ ავაშენებთ ღვთის სახლს, სადაც ჩვენ ვილოცებთ. - და მაშინვე აუხსნა ხუროებს, რაც უნდა აეშენებინათ. მოჭრეს ის ნაძვი და მისგან დაამზადეს შვიდი სვეტი ეკლესიისათვის. და როცა ააგეს ხის კედელი და სვეტები აღმართეს თავ-თავის ადგილზე, ყველაზე დიდი სვეტი, რომელიც შესახედავად იყო საკვირველი და რომელიც ეკლესიის შუა საყრდნად იყო გათვალისწინებული, ვერაფრით ვერ აღმართეს და მეფეს აცნობეს ეს საკვირველი ამბავი, რომ სვეტი ადგილიდან ვერ დაძრეს.
მაშინ მოვიდა მეფე მრავალრიცხოვან ხალხთან ერთად და მრავალნაირი ღონე იხმარეს, ყოველნაირად ეცადნენ და მისი აღმართვა მაინც ვერ შეძლეს. მეფე და იქ მყოფი ხალხი გაკვირვებული იყო და მიზეზი ვერ გაეგოთ. როცა დაღამდა, შეწუხებული მეფე წავიდა თავის სამყოფელში, ხოლო წმიდა ნინო და მისი თორმეტი მოწაფე-დედა, სვეტთან დარჩნენ და თავიანთი ცრემლებით მას ასველებდნენ.
შუაღამისას, თითქოს არმაზისა და ზადენის მთები ჩამოიქცნენ და მდინარეს გადაეღობნენო, ხოლო დაგუბებულმა წყალმა გადმოხეთქა და ქალაქი წალეკაო; და ისმოდა საზარელი ხმები მწუყხარებისა და გოდებისა. არაგვიც თითქოს ციხეზე გადმოსულიყო და საშინელი გრგვინვა ისმოდა ირგვლივ. შეშინებულმა დედებმა ის იყო გაქცევა დააპირეს, რომ ნეტარმა ნინომ უთხრა მათ: ნუ გეშინიათ ჩემო დებო, მტრები თავიანთ ადგილზე დგანან, ხალხს კი სძინავს, ხოლო თქვენ რომ გგონიათ მთების დარღვევა, იგი გეჩვენებათ, რადგან სინამდვილეში ურწმუნოების მთები დაირღვა ქართლში, ხოლო დაგუბებული წყლები იმას მოასწავებს, რომ შეწყდება ჩვილი ბავშვების სისხლის შეწირვა კერპებისადმი. ხოლო ეს შემზარავი ხმები ეშმაკთა გლოვას მიანიშნებენ, რადგან ისინი დასტირიან ამ ადგილებიდან ღვთის ძალით იმათ განდევნას. ხოლო თქვენ გამოისახეთ ქრისტეს ჯვარი და მობრუნდით, და ილოცეთ ღვთისადმი. - და მაშინვე დადუმდა ხმები და აღარაფერი ისმოდა.
იდგა წმ. ნინო ხელაპყრობილი, ლოცულობდა და ევედრებოდა ღმერთს, რომ არ დაებრკოლებინა ის საქმე, რომელიც წამოეწყო მეფეს. მამლებს ჯერ კიდევ არ ეყივლათ, რომ თითქოს ქალაქის სამ კარს მოაწყდა დიდძალი ლაშქარი მტრისა, რომელმაც ქალაქის ბჭენი დალეწა და იქ სპარსელები შემოიჭრნენ და საშინელი ზარითა და გრგვინვით ქალაქი დაიკავეს; ისმოდა კაცის კვლა და სისხლმა იწყო დენა. იმ ადგილსაც მოაწყდნენ მოლაშქრენი მახვილებითა და ყვირილით ისე, რომ იმათი შიშით იქ მყოფნი დაილივნენ და თავიანთი ახლობლების დაღუპვას დასტიროდნენ. შემდეგ ისევ გაისმა ხმა, რომ სპარსთა მეფის ბრძანებით ურიებს მახვილი არ უნდა შეხებოდათ. ეს რომ გავიგონე, გონს მოვედი, და მე და ჩემთან მყოფი ათი ქალი შევორგულდით, რადგან მებრძოლები ჩვენთან უკვე ახლოს იყვნენ და ყველას ხოცავდნენ. და უცებ გაისმა ძლიერი ხმა, რომ მირიან მეფე შეიპყრესო. დიდმა მოღვაწე ნინომ მიმოიხედა და თქვა: ვიცი ეს ყვირილი ვისგანაც მოდის, რადგან მას დიდად უჭირს. მადლობდეთ ღმერთს, რადგან ეს არის ნიშანი მათი დაღუპვისა და ქართლის გადარჩენისა და ამ ადგილის დიდებისა. - და ყველა გვანუგეშა მან, როგორც ჭეშმარიტმა მოძღვარმა და სანატრელმა მოციქულმა.
და მიბრუნდა იგი მომხდურს და უთხრა: სად არიან სპარსთა მეფეები და ხურა ხუასრა, გუშინ რომ საბასტიანიდან წამოსულან, მალე მოსულხართ, დიდი ლაშქარი გყოლიათ, რატომ ააოხრეთ ეს ქალაქი და მახვილით შემუსრეთ? ქარითა და ნიავით გაატანეთ სიბნელე ჩრდილოეთის მხრის მთებისა და ხეებისა; აი მოვიდა, ვისაც თქვენ გაურბიხართ.
და ჯვარის სახით აღმართა ხელები და მაშინვე ყველაფერი გაუჩინარდა და დიდმა სიმშვიდემ დაისადგურა და ნეტარი დედები შენატროდნენ მას და ადიდებდნენ ღმერთს. ცისკრის დაწყებისას დედებს მიერულათ, ხოლო მე, სიდონიას, მეღვიძა და წმიდა ნინო კვლავ ხელაპყრობილი იდგა. და აი, ნეტარ ნინოს მიუახლოვდა ნათლით გაბრწყიბებული ჭაბუკი, რომელსაც ცეცხლოვანი ზეწარი ემოსა და რაღაც სიტყვები უთხრა წმიდანს. მე გაკვირვებული მივუახლოვდი ნეტარ დედას და ვკითხე: დედოფალო, რა არის ეს? - მან მიპასუხა: მოიდრიკე თავი. - და მომხდარით შეძრულმა დაიწყო ტირილი და მცირე ხნის შემდეგ წამოდგა, მეც წამომაყენა და მოვერიდეთ იმ ადგილს.
ხოლო დედებმაც, რომლებიც იყვნენ გვერდით, ნახეს თუ როგორ ჩამოდიოდა ცეცხლოვანი სვეტი და უახლოვდებოდა თავის დასამტკიცებელ ადგილს, და მიწიდან თორმეტი წყრთის მანძილზე მოშორებით დადგა და ნელ-ნელა დაეშვა თავის ადგილზე, სადაც იყო ნაძვის ძირი.
ირიჟრაჟა თუ არა, ადგა მწუხარებისაგან გულდამძიმებული მეფე მირიანი და გახედა ბაღში აღმართულ ეკლესიას, სადაც იყო მთლიანად მისი გონება და დაინახა ნათელი, როგორც ელვა, რომელიც ბაღიდან ზეცამდე აღწევდა. მაშინვე სირბილით იქით გაეშურა, რომელსაც მისი სახლეულიც გაყვა თან, ხალხიც ბევრი შეგროვდა, ყველამ დაინახა დიდი საკვირველება, თუ ნათლით გაბრწყინვებული სვეტი როგორ ჩამოდიოდა ზემოდან და ადამიანის ხელების შეუხებლად დაემყარა თავის ადგილზე. სანატრელი იყო ის დრო, რადგან ქალაქი მცხეთა დიდ შიშსა და სიხარულს მოეცვა, მრავალი ცრემლი დაიღვარა, მეფე და მთავრები ერითურთ ოხვრითა და ძრწოლით ადიდებდნენ ღმერთს და შენატრიდნენ წმიდა ნინოს. იმ დღეს მრავალი სასწაული მოხდა.
პირველად მოვიდა შობიდან ყრმა ურია, მიუახლოვდა იგი ღვთისაგან აღმართულ სვეტს და მაშინვე იწყო ხედვა და ადიდებდა ღმერთს. შემდეგ რვა წლის სეფეწული ამასპანი, რომელიც დიდხანს იწვა, მისმა დედამ რწმენით დააწვინა ნათლის სვეტთან და ევედრებოდა წმიდა ნინოს: მოხედე დედოფალო ჩემს შვილს, რომელიც სიკვდილის პირსაა, რადგან ვიცი, რომ რომელსაც შენ ემსახურები და ჩვენ გვიქადაგებ ღმერთების ღმერთია. მაშინ წმიდა ნინომ ხელი შეახო სვეტს და შემდეგ შეეხო ყრმას და უთხრა: თუ გწამს, რომ იესო ქრისტე არის ძე ღვთისა, რომელიც მოვიდა ქვეყნის გადასარჩენად, განიკურნე და ამიერიდან დაიწყე მისი დიდება, რომლის ძალაც გაგკურნავს. - და მაშინვე წამოდგა ყრმა ყოველნაირად მრთელი. ამ სასწაულმა დიდი შიში მოჰგვარა მეფესა და ხალხს და დაიწყეს სნეულებმა მოსვლა, რომლებიც სვეტის შეხებისას იკურნებოდნენ. ამიტომ მეფემ საკვირველ სვეტს გარშემო შეუქმნა ხის საფარებელი, რათა ყველას ადვილად არ დაენახა. ეხებოდნენ სვეტის ძირსაც და ღებულობდნენ კურნებას. მირიან მეფემ დააჩქარა ეკლესიის მშენებლობა ბაღში და მალე კიდეც დაასრულა.
როცა მირიან მეფის მოციქულები მივიდნენ კონსტანტინე მეფესთან რაც მოხდა, დიდი სიხარულით გაიხარა მეფემ და მისმა დედამ, დედოფალმა ელენემ, პირველად იმისთვის, რომ ღვთის მადლი ეფინებოდა ქვეყანას და ქართლი იმათი ხელიდან მოინათლებოდა; და მეორეთ კიდევ იმიტომ, რომ ამით რწმუნდებოდნენ იმაში, რომ მირიან მეფე სპარსელებს ჩამოშორდებოდა და სიყვარულით დაუკავშირდებოდა მათ, რისთვისაც ადიდებდნენ და მადლობდნენ ღმერთს. და გამოგზავნეს იოანე ეპისკოპოსი და მასთან ორი მღვდელი და სამი დიაკვანი. მეფე კონსტანტინემ მისწერა მეფე მირიანს წიგნი ლოცვა-კურთხევისა და ღვთის მადლობისა და გაუგზავნა ჯვარი და მაცხოვრის ხატი და მასთან დიდი საბოძვარი; ასევე ელენე დედოფალმაც მისწერა ქართველთა მეფეს ქებისა და ნუგეშის წიგნი. ეპისკოპოსი სამღვდელოებით მცხეთაში მოვიდა, მეფემა და ერმა დიდად გაიხარა, რადგან ყველას სურდა ნათლისღება. მირიან მეფემ მაშინვე გასცა ბრძანება, რომ მასთან სასწრაფოდ ეხმოთ ქვეყნის ერის თავები, სპასალარნი და სამეფო პირნი და ისინიც მალე შეიყარნენ მცხეთაში.
მაშინ მოინათლა მეფე წმიდა ნინოს ხელიდან, შემდგომ კი ნათელი იღეს დედოფალმა და მისმა შვილებმა სამრვდელოებისაგან. ამის შემდეგ აკურთხეს მდინარე მტკვარი, იოანე ეპისკოპოსმა შეამზადა ერთი ადგილი ხიდთან მოგვების უბანში, სადაც ადრე იდგა ელიოზ მღვდლის სახლი, იქ ნათლავდნენ წარჩინებულებს, ამიტომ ამ ადგილს მთავართსანათლო ეწოდა.
მდინარეს ქვემოთ კი მღვდლები და დიაკვნები ნათლავდნენ ხალხს, რომლებიც მრავლად იყვენენ აქ და ეშურებოდნენ ნათლისღებას, ამიტომ ერთმანეთს წინ უსწრებდნენ და მღვდლებსაც ევედრებოდნენ რომ სხვებზე უწინ ისინი მოენათლად. ასეთი დიდი სურვილი ნათლობისა ხალხს იმიტომ ჰქონდა, რომ მოესმინათ წმიდა ნინოს ქადაგება, რომელიც ეუბნებოდა მათ: ვინც არ მოინათლება ვერ იპოვნის საუკუნო ნათელს. ამიტომ ჩქარობდნენ ნათლისღებას. ასე მოინათლა ქართველობა. ნათელი არ ირეს კავკასიის მთიელებმა, რომლებმაც კარგა ხანს სიბნელეში ამჯობინეს ყოფნა და მცხეთელმა ურიებმა. კაბრარიანელებმაც, ორმოცდაათამდე სულმა, მიიღო ქრისტიანობა, რაც დიდად ეამა მეფეს, რომელმაც მათ უბოძა დაბა, რომელსაც ჰქვია ციხე-დიდი. მირიან მეფის სიძე ფეროზი და მისი ახლობლები არ მოინათლნენ, არამედ მეფეს მხოლოდ ხილულად ემორჩილებოდნენ.
მირიან მეფემ ეპისკოპოსი იოანე და მასთან წარჩინებულები გააგზავნა კონსტანტინე მეფესთან, რათა ეთხოვათ მისთვის უფლის ჯვარის ნაწილი, რომელიც იმ ხანებში მოიძია ღვთის მოყვარე და ღვთის მსახურმა დედოფალმა ელენემ, და მღვდლები მრავლად, რათა ხალხის მოსანათლად ისინი გაეგზავნათ ქალაქებსა და სოფლებში, რომ ქართლში მცხოვრებნი მალე გაქრისტიანებულიყვნენ. აგრეთვე ითხოვეს ხუროთმოძღვრები, ეკლესიების ასაშენებლად.
კონსტანტინე კეისარმა სიხარულით უბოძა მათ ცხოვრების ძელის ნაწილი და ის ფიცრები, რომლებზედაც მაცხოვრის ფეხები იყო მიჭედებული და ლურსმნები, რითაც ხელები ჰქონდა უფალს მილურსმული. ამასთან ერთად გამოაგზავნეს მღვდლები და ეკლესიის მშენებლები. მეფე კონსტანტინე, რომელმაც თავის მეფობაში ააშენა წმიდა ტაძარი, დიდძალი განძი მისცა ეპისკოპოს იოანეს, რათა ქართლში, სადაც კი საჭირო იქნებოდა ეკლესიაები აეშენებინა მისი სახელით და ქართველთა ქვეყანა მადლით გაემრავლება.
ეპისკოპოსი და მასთან მყოფნი გამობრუნდნენ უკან და როცა მოვიდნენ ურუშეთში, აქ მღვდელთმთავარმა დატოვა მშენებლები და განძი და უფლის ლურსმები, შემდეგ წამოვიდა და მოვიდა მანგლისში. აქაც დაიწყო ეკლესიის მშენებლობა და დატოვა უფლის ფიცრები. ამან მეფე მირიანი შეაწუხა, რადგან პირველად სამეფო ქალაქში არ მოვიდა მღვდელთმთავარი, არამედ სხვა ქალაქებში დაიწყო ეკლესიების აშენება და წმიდა ნაწილებიც იქ დატოვა. მივიდა მეფესთან წმიდა ნინო და უთხრა: ნუ სწუხარ მეფეო, რადგან ასე იყო საჭირო, რომ სადაც გაივლიდნენ, ყველგან უნდა დაეთესათ ღვთის სიტყვა, ხოლო ამ ქალაქში უფლის დიდებული სამოსელი ინახება.
მაშინ იხმო მეფემ აბიათარი და მასთან სხვა ურიებიც, რომელთაც გამოკითხა უფლის კვართის შესახებ. და იმათ მოუთხრეს ყველაფერი, რომელიც ზემოთ იყო ნათქვამი. მირიან მეფემ ხელები არაპყრო ზევით და თქვა: კურთხეულ ხარ შენ იესო, ცხოველი ღმერთის ძეო, რადგან თავიდანვე გინდოდა ჩვენი ხსნა ეშმაკისა და სიბნელისაგან. ამიტომ შენი წმიდა სამოსელი წმიდა ქალაქ იერუსალიმიდან, ჩვენ უცხო ხალხთან გამოატანე ებრაელებს, რომელთაც უცხო მიიღეს შენი ღვთაებრიობა.
და მტკიცდებოდნენ ქრისტიანობაში მეფე და მოქალაქენი მცხეთისა, ხუროებმა კი დაიწყეს ეკლესიის მშენებლობა ქალაქის გარე უბანში, მაყვლოვანში, წმიდა ნინოს სამყოფელთან, სადაც ეხლა არის სამთავარეპისკოპოსო ეკლესია.
მაშინ წმიდა ნინომ თქვა: კურთხეულია უფალი ჩვენი იესო ქრისტე და მისი მამა, რომელმაც ზეციდან მოავლინა მისი წმიდა სიტყვა, რომელიც თავისი მაღალი საყდრიდან სიმდაბლით გადმოვიდა დედამიწაზე და იყო ჩამომავალი დავით მეფისა, იშვა წმიდა და უბიწო ქალწულისაგან და გახდა მიზეზი ჩვენი ცხოვრებისა, რომელმაც ცის ქვეშეთში ყოველივე გაანათლა და მორწმუნენი აცხოვნა, რომელიც იშვა როგორც კაცი, ყველას სინათლე, ღვთის ხატი, და როგორც სჯულის მსახურმა ნათელი იღო წყლითა და სულით, ჯვარს ეცვა და დაეფლა და მესამე დღეს აღსდგა და ამაღლდა მამასთან და კვლავ მოვა დიდებით, რომელსაც შვენის ყოველი დიდება მამასა და წმიდა სულთან ერთად, აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე.
პატიოსანი ჯვარის აღმართვა
მეფე-დედოფლისა და მათი შვილების ნათლისღების ჟამს, ერთ კლდოვან და შეუვალ ადგილზე იდგა მეტად მშვენიერი და სურნელოვანი ხე, რომელიც შემდეგი საკვირველებით გამოირჩეოდა: როგორც კი დაჭრილი ნადირი შეჭამდა იმის ფოთოლს ან ხიდან ჩამოცვენილ თესლს, აღარ კვდებოდა, როგორი მძიმე ჭრილობაც გინდა ჰქონოდა.
ეს დიდი საკვირველება იცოდა ხალხმა და აცნობეს ეპისკოპოს იოანეს ხის შესახებ. ეპისკოპოსმა თქვა: ნამდვილად ადრიდანვე დაფარული იყო ეს ქვეყანა ღვთისაგან თავის მსახურად. ღვთისაგანვეა ეს ხე ამოსული და იფარებოდა ამ დრომდე, რადგან ქართლს ეხლა მოეფინა ღვთის მადლი, ამიტომ ამ ხისაგან უნდა შეიქმნას პატიოსანი ჯვარი, რათა ქართლის მოსახლეობამ თაყვანი-სცეს მას.
და წავიდნენ მეფის შვილი რევი და ეპისკოპოსი ხალხთან ერთად და მოჭრეს ის ხე ტოტებიანად და რამოდენიმე ათეულმა კაცმა გაფოთლილი ხე ქალაქში შემოიტანა. ბევრი შეიკრიბა მაშინ ხესთან და უყურებდნენ მისი ფოთლების სიმწვანესა და სიხასხასეს ზაფხულის პირზე, როცა სხვა ხეები გამხმარი იყო, ხოლო ამ ხეს ფოთლებიც კი არ გასცვენოდა და საამო სუნს გამოსცემდა, და მეტად მშვენიერი იყო დასანახავად. ეს ხე ეკლესიის სამხრეთით, კარებთან აღმართეს, სადაც ნელი და საამო ნიავი უბერავდა და ხის ფოთლებს აშრალებდა, რაც მეტად ლამაზი სანახავი იყო, როგორც ეს გვინახავს ალვის ხესთან.
ეს ხე მოჭრეს ოცდახუთ მარტს, პარასკევ დღეს და ოცდაჩვიდმეტი დრე დასტოვეს იგი და მისმა ფოთლებმა ფერი არ შეიცვალა, ისე როგორც წყაროსთან რომ მდგარიყო თავის ადგილას. ასე იდგა იგი, ვიდრე ყველა ხე მწვანე ფოთლებით შეიმოსა და ნაყოფის გამომღები ხეები შეიმკო ყვავილებით.
მაისის თვის პირველში შექმნეს ჯვრები, ხოლო ამავე შვიდში ისინი აღმართეს სამეფო დიდებით, და ხალხისსიხარულითა და დიდი სურვილით და იყო ისინი ეკლესიაში.
ქალაქში მცხოვრებნი ყოველდღე ხედავდნენ, თუ როგორ ჩამოდიოდა ცეცხლოვანი ჯვარი ზეციდან, რომელსაც გარშემო ვარსკვლავების გვირგვინი ერტყა, და ჩერდებოდა ეკლესიის თავთან, განთიადამდე, ხოლო რიჟრაჟზე მისგან გამოდიოდა ორი ვარსკვლავი, რომელთაგან ერთი მიდიოდა აღმოსავლეთით, მეორე კი დასავლეთით, ხოლო თვით ბრწყინვალე ნათელი, ნელ-ნელა შორდებოდა იმ ადგილს და არაგვის მხარეს, წყაროს მახლობლად ჩერდებოდა კლდოვან ბორცვთან, იმ წყაროსთან, რომელიც აღმოცენდა წმ. ნინოს ცრემლებით, და იქიდან მაღლდებოდა ზეცას.
ასე ბევრჯერ ნახა ხალხმა დიდება ღმერთისა და ეკითხებოდნენ ნეტარ ნინოს, თუ რას ნიშნავდა ბრწყინვალე ვარსკვლავების გამოჩენა და ერთის აღმოსავლეთით, კახეთის მთებამდე წასვლა, ხოლო მეორისა დასავლეთით გადაადგილება. წმ. ნინომ მიუგო მათ: როცა გამობრწყინდებიან ეს ვარსკვლავები, კარგად დაიმახსოვრეთ თუ სად დადგებიან, რადგან იმ ადგილზე უნდა აღიმართოს ქრისტეს ჯვრები.
ასეც მოიქცა მეფე და დაიმახსოვრა მთის წვერები თანმიმდევრობით. იყო პარაკევი დღე და შაბათი თენდებოდა, და ეს სასწაული განმეორდა ისევე, როგორც ხდებოდა ადრე. მეორე დღეს მოვიდნენ დასავლეთიდან, რომლებიც მთაზე გამოქვაბულში იდგნენ და მოახსენეს მეფეს, თუ როგორ გამოვიდა ვარსკვლავი, ამაღლდა და მიაღწია თხოთის მთას, კასპის გადასასვლელთან, დაადგა ერთ ადგილს და შემდეგ გაუჩინარდა. ასევე მოვიდნენ კახეთის მხრიდან და უთხრეს, რომ ნახეს ვარსკვლავი, რომელიც დაადგა დაბა ბოდს.
მაშინ ნეტარმა ნინომ ბრძანა, რომ წაეღოთ ეს ჯვრები და აღემართათ ერთი თხოთის მთაზე, სადაც ღმერთმა გამოაჩინა მისი ძალა, და ერთიც მიეცათ ქრისტეს მხევალ სალომესათვის, რათა აღემართა ქალაქ უჯარმაში. რადგან კუხეთის დაბა ბუდი არ ეწინააღმდეგებოდა მეფეთა ქალაქს და იქ ცხოვრებდა ბევრი, ეს დაბა ბუდი შეიქმნებოდა ღვთისათვის მოსაწონ ადგილად.
ყველაფერი ისე გააკეთეს, როგორც ბრძანა წმ. ნინომ. პატიოსანი ჯვარი ასწია ხალხმა და მიასვენა ბორცვის ძირას, წყაროსთან, სადაც ხდებოდა კურნება და დიდი სასწაულები.
მეორე დღეს ავიდნენ კლდეზე, წმ. ნინო დაემხო მუხლებზე და ტიროდა მხურვალედ. მასთან ერთად ტიროდნენ მეფე-მთავრები და მორწმუნე ერი. ისე, რომ მთები ხმას აძლევდნენ. წმიდა ნინომ ხელი შეახო ერთ ქვას და უთხრა ეპისკოპოზს: მოდი, რადგან შენ გეკუთვნის, რათა ამ ქვას ჯვარი გადასახო. - ეპისკოპოსი ასეც მოიქცა და პატიოსანი ჯვარი დიდებით აღიმართა მეფეებისაგან და ურიცხვმა ხალხმა მოუდრიკა თავები, რათა თაყვანი ეცა ჯვარისათვის და ყველამ აღიარა ჯვარცმული ცხოველი ღმერთის ძედ და იწამეს სამებით დიდებული ღმერთი.
დიდი მთავრები არ შორდებოდნენ წმიდა ეკლესიას, ნათლის სვეტსა და ცხოველ ჯვარს, რადგან უყურებდნენ უამრავ სასწაულებს და გამოუთქმელ კურნებებს, ამიტომ ზატიკში, აღვსების კვირა დღეს, მირიან მეფემა და მცხეთელებმა შესწირეს შესაწირი და დააწესეს ჯვრის მსახურება, რაც ქართლში სრულდება დღემდე.
როცა გავიდა რამოდენიმე დღე. მარტვილიის დღის შემდეგ, ოთხშაბათ დღეს, ნახეს საშინელი სასწაული: ნათლის სვეტი ჯვარის სახედ დაადგა ჯვარს და თორმეტი ვარსკვლავი გვირგვინად გარს შემოეწყო. ხოლო ჯვარის ბორცვი სურნელებას გამოსცემდა. ამ სასწაულის შემხედვარე ბევრი უღმრთოც მოიქცა ქრისტეს რწმენაზე და იმ დღეს ნათელი იღო, ქრისტიანები კი რწმენაში უფრო მტკიცდებოდნენ და ღმერთს ადიდებდნენ.
სხვა სასწაულიც ნახეს ჯვარზე: მზეზე შვიდჯერ უფრო ბრწყინვალე ცეცხლი იდგა მასზე, რომელზედაც როგორც ნაპერწკლები, ღვთის ანგელოზები ადიოდნენ და ჩამოდიოდნენ, ჯვარის ბორცვი კი ძლიერ იძვროდა და როცა სასწაული ნელდებოდა, მიწის ძვრაც ჩერდებოდა. ამ სასწაულის მხილველნი გაკვირვებულები ღმერთს კიდევ უფრო მეტად ადიდებდნენ. ეს სასწაულები ხდებოდა ყოველ წელს, რასაც ერი უყურებდა, ამიტომ ძრწოლით მოდიოდნენ და დიდი გულმოდგინებით თაყვანსა სცემდნენ.
იმ ხანებში, მეფის შვილს რევს ყავდა მცირეწლოვანი ბავშვი, რომელიც მძიმედ იყო დაავადებული და სიკვდილის პირას იყო მიწეული. ის იყო ერთ-ერთი შვილი მათი, ამიტომ აიყვანა იგი რევმა და დააწვინა წმიდა ჯვრის წინ და ცრემლითა სთხოვა: თუ ამ ყრმას სიცოცხლეს დაუბრუნებ, აგიშენებ საყუდებელ ბუდეს. - და მაშინვე განიკურნა ყრმა და ჯამრთელი წაიყვანეს.
მოვიდა მეფის ძე რევი აღთქმის შესასრულებლად და სიხარულით გაიღო დიდი საფასე და გულმოდგინედ ააშენა მცხეთის ჯვარის ბუდე და შემდეგ ყოველ წელს მოდიოდა და ასრულებდა დანაპირებ მსხვერპლს; ამიერიდან აქ უფრო მრავლად მოდიოდნენ უძლურები და იკურნებოდნენ და ქრისტეს პატიოსან ჯვარს სიხარულით ადიდებდნენ.
იყო ორივე თვალით ბრმა ჭაბუკი და იჯდა იგი ქრისტეს ჯვარის წინ და შვიდი დღის შემდეგ ჯვარის ძალით აეხილა თვალები და ადიდებდა ჯვარის სიძლიერეს.
იყო ერთ, ბოროტ სულებისაგან შეპყრობილი დედაკაცი, რომელსაც რვა წლის ასაკში წართმეოდა ძალა და გონება, და იხევდა თავის სამოსელს. მოიყვანეს იგი და ჯვარს ამთხვევინეს და თორმეტი დღის შემდეგ სრულიად განკურნებული წავიდა და ადიდებდა ღმერთს და პატიოსან ჯვარს თაყვანსა სცემდა.
კიდევ იყო პატარა ბავშვი, რომელიც უცებ დაეცა და მოკვდა. დედამისმა აიღო ბავშვის ცხედარი და ჯვარის წინ დასდო მკვდარი. დილიდან საღამომდე ლოცულობდა დედა ჯვართან; სხვები ეუბნებოდნენ, რომ წაეღო მკვდარი შვილი და დაემარხა, რომ აღარ გაეწვალებინა, ხოლო მან არ წარიკვეთა სასო, არამედ უფრო მეტად შესაწყალად ტიროდა და ლოცულობდა და საღამო ხანს ბავშვს დაუბრუნდა სიცოცხლე და გაახილა თვალები, ხოლო შვიდი დღის შემდეგ, სრულიად განკურნებული წაიყვანა დედამისმა, რომელიც ადიდებდა ღმერთს.
ნახეს რა ჯვარისაგან მოხდენილი სასწაულები და კურნებანი, მრავალი უშვილო მოდიოდა და სთხოვდა შვილერებას და შვილების სიმრავლეს ღებულობდნენ, ამიტომ შესაწირს მიართმევდნენ და მადლს იძენდნენ. მარტო იმათ კი არ მიანიჭებდა კურნებებს, რომლებიც მასთან მიდიოდნენ, არამედ იმათაც, რომელნიც შორიდან სთხოვდნენ დახმარებას წმიდა ჯვარს და ისინიც შეწევნას მისგან მაშინვე იღებდნენ, ბოროტს ერეოდნენ და ღმერთს მადლს სწირავდნენ.
უღმერთონიც კი, როცა გაჭირვებაში ვარდებოდნენ, შეწევნას ჯვარისაგან თხოულობდნენ, ამიტომ ნათელს იღებდნენ და სიხარულით ადიდებდნენ ღმერთს. ზოგიერთებმა მძიმე განსაცდელებს თავი პატიოსანი ჯვარის ძლიერებით დააღწიეს, ზოგნი კი სატანჯველებისაგან თავის გათავისუფლებას ევედრებოდნენ და ჯვარით ამას ღებულობდნენ და იკურთხებოდნენ დღემდე და ადიდებდნენ მამას და ძეს და წმიდა სულს, რომლისა არის დიდება უკუნითი უკუნისამდე.
